دنیای نرم‌افزارها دنیای پیچیده و بزرگی است، اما همین دنیا وقتی با صنعتی تخصصی درمی‌آمیزد، در واقع وارد جهان دیگری می‌شود؛ مانند نرم‌افزارهای صنعت بیمه و نرم‌افزارهای صنعت بانکی. گاهی این دو جهان متفاوت با هم مقایسه می‌شوند و اذهان کاربران را دچار سوءتفاهم می‌کنند. بارها پیش آمده که کاربران نهایی از ما، به عنوان عاملان پشت صحنه سیستم‌های کاربری، پرسیده‌اند که این همه پیچیدگی در نرم‌افزارهای صنعت بیمه چگونه توجیه می‌شود و چرا دیگران در صنایع دیگر با این مسائل درگیر نیستند. ما وظیفه داریم به عنوان کسانی که پشت جریان عظیم طراحی، تولید، راه‌اندازی و پشتیبانی نرم‌افزارهای تخصصی صنعت بیمه هستیم، نکات مهم این تفاوت‌ها را توضیح دهیم تا پاسخی شایسته به پرسش‌های مخاطبانمان پیرامون ویژگی‌های نرم‌افزارهای حوزه بیمه، تفاوت‌های آن با حوزه بانک، تعداد بالای جذب در این شرکت‌ها و … فراهم کنیم.
قدرت و توانایی که نرم‌افزارها در صنعت بیمه دارند اما در بانک ندارند
جواد عادل از مدیران باسابقه شرکت فناوران که تجربه کار در هر دو حوزه نرم‌افزارهای بانک و بیمه را دارد، پیرامون تفاوت‌های این دو اقلیم معتقد است که شناخت مکفی از جزئیات و پیچیدگی‌های مسائل نرم‌افزارهای بیمه وجود ندارد. عدم درک تفاوت‌ها ناشی از عدم آگاهی به تمامی ابعاد قضیه و جزئیات و جریان‌های زیرساختی سیستم‌ها است. ایشان در ادامه تفاوت‌های مهم نرم‌افزارهای بانک و بیمه را برشمرده است.
الگوریتم‌های صنعت بیمه پیچیده‌تر هستند
اگرچه تعداد رکوردها و تراکنش‌ها در سیستم بانکی چند برابر صنعت بیمه است، ولی الگوریتم‌های مورد استفاده در صنعت بیمه چندین برابر پیچیده‌تر از صنعت بانک است.
تغییرات در صنعت بیمه بیشتر است
بیزینس بانکی و نرم‌افزارهای مورد استفاده در آن به مرحله تثبیت نسبی رسیده‌اند (از پنجاه سال پیش تا امروز، تعریف سپرده و تسهیلات و مفاهیم دیگر صنعت بانک بدون تغییر مانده است). این در حالی است که تعاریف، رشته‌ها و الگوریتم‌های جدید مستمراً وارد صنعت بیمه می‌شوند و حتی هر شرکت بیمه الگوریتم‌های مختص خود را دارد. بنابراین شرکت‌های نرم‌افزاری صنعت بیمه دائماً رشته‌ها، الگوریتم‌ها و قوانین جدید بیمه را تحلیل می‌کنند و در طراحی نرم‌افزار مد نظر قرار می‌دهند.
فرآیندها در صنعت بیمه زمان‌بر است
به دلیل وجود انواع الحاقیه‌ها در بیمه‌نامه‌ها، پیچیدگی صدور یک فقره بیمه‌نامه از افتتاح یک فقره حساب بانکی وقت‌گیرتر و پیچیده‌تر است.
تنوع در بیمه بیشتر است
پوشش‌های گوناگون و تعدد موارد بیمه در یک بیمه‌نامه و مبحث گسترده خسارت، انجام عملیات محاسباتی در بیمه را با پیچیدگی بیشتری مواجه می‌کند. مثلاً در سیستم بانکی، نرخ سپرده یک عدد ثابت است که برای سپرده‌های متفاوت فقط این نرخ تغییر می‌کند. در حالی‌که در یک رشته بیمه معین، انواع و اقسام پوشش‌ها با ضرایب متفاوت وجود دارد؛ مانند رشته درمان که نه تنها سطوح مختلف دارد، بلکه هر شرکت بیمه‌گر نوع بیماری‌ها و پوشش دارویی متنوع و متفاوتی ارائه می‌دهد.
ارتباطات صنعت بیمه با سازمان‌های خارج از این صنعت پیچیده‌تر است
صنعت بیمه با سازمان‌های بسیار زیادی و به اشکال بسیار متنوعی در ارتباط است (مانند پلیس راهنمایی و رانندگی کشور، ثبت احوال، ثبت اسناد، سازمان‌های امور مالیاتی، وزارتخانه و سازمان‌های حوزه بهداشت و درمان، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، ویزیتورها و …). این ارتباطات گسترده و متنوع، ایجاد هماهنگی و یکپارچگی را پیچیده و سخت‌تر می‌کند.
محاسبه درآمد ناشی از همکاری با بیمه متنوع است
نوع همکاری شرکت‌ها و سیستم‌های بیمه‌ای با نمایندگان، کارگزاران و بازاریابان به‌صورت پورسانتی است؛ در صورتی که در سیستم بانکی همکاری از نوع پورسانت تعریف نشده است.
تعداد مشتریان بیمه به نسبت بانک کم نیست
این تصور که تعداد مشتریان بیمه را کمتر از بانک فرض می‌کند، نادرست است. همان‌گونه که هر فردی می‌تواند چند حساب بانکی داشته باشد، می‌تواند چند بیمه‌نامه (خودرو، درمان، عمر، آتش‌سوزی و …) نیز داشته باشد.
اعمال تغییرات با سرعت بالا بخشی از کار روزانه بیمه است
در صنعت بیمه کارهایی که باید به‌سرعت و فوری انجام شوند، بیشتر است؛ مثل راه‌اندازی یک رشته جدید بیمه ظرف چند روز یا ایجاد تغییرات اساسی در محاسبه حق‌بیمه و یا ذخایر حق‌بیمه از فصلی به روزانه. البته این نوع درخواست‌ها، نیروهای نرم‌افزاری صنعت بیمه را در پاسخگویی و پشتیبانی دقیق و سریع، توانمندتر می‌کند. اما پیش‌آمد چنین تغییرات و درخواست‌هایی در بانک‌ها بسیار نادر است. از این‌رو به وقت ضرورت برای ایجاد تغییراتی فوری در سیستم‌ها شاهد مشکلات عدیده هستیم. به عنوان مثال می‌توان از پروژه «ارز اربعین» یاد کرد. در این پروژه مقرر بود زائران در ایران ریال بپردازند و به آن‌ها در عراق دینار پرداخت شود و عملی شدن آن نیاز به یک نرم‌افزار داشت. این نرم‌افزار برحسب ضرورت به‌سرعت طراحی و ساخته شد، اما هنگام بهره‌برداری به مشکلاتی برخورد. از جمله اینکه «سیستم برگشت وجه» برای آن طراحی نشده بود و کسانی که موفق به گرفتن ارز در عراق نشده بودند تا مدت‌ها نمی‌توانستند ریال خود را در ایران پس بگیرند.
شرکت‌های بیمه ملزم به گزارش‌دهی روزانه هستند
به هنگام صدور هر بیمه‌نامه در سیستم باید شناسه یکتای بیمه مرکزی دریافت شود و درصدی از حق‌بیمه به عنوان بیمه اتکایی به بیمه مرکزی پرداخت شود. گرچه در سیستم بانکداری هم باید درصدی از سپرده‌ها را به بانک مرکزی انتقال دهند و گزارش‌های متعددی برای سپرده‌ها و وام‌ها داده شود، اما این گزارش‌ها در صنعت بیمه به‌روز انجام می‌شود و بیمه مرکزی روزانه در جریان صدور همه بیمه‌نامه‌ها و فعالیت شرکت‌های بیمه است.
فقط یک رشته بیمه‌ای مانند بیمه عمر شامل کل فرآیندهای بانکی هم می‌شود
می‌توان تنها یکی از رشته‌های بیمه‌ای را با کلیت سیستم بانکی مقایسه کرد. رشته عمر به تنهایی تمام الگوریتم‌های بانکی را هم دارد؛ مانند سپرده، سود و … . همچنین به بیمه‌نامه عمر وام تعلق می‌گیرد که باعث می‌شود بخش‌هایی مثل سود، بیمه اتکایی، ذخایر ریاضی و سود مشارکت و … نیز به سیستم نرم‌افزاری اضافه شوند و کار را پیچیده‌تر کنند.
سیستم‌های بانکی و پرداخت استانداردهای بین‌المللی دارند
سیستم‌های کارتی و دستگاه‌هایی نظیر خودپرداز و پایانه فروش در صنعت بانکداری و پرداخت وجود دارند که تولیدکننده بخش عمده‌ای از تراکنش‌های بانکی هستند، اما نکته مهم این است که این دستگاه‌ها برای تولید و تبادل تراکنش دارای استانداردهای بین‌المللی مانند ایزو 8583 و ایزو 7810 هستند و حتی روال‌های استفاده از آن‌ها در طول سال‌ها به دستورالعمل‌های نسبتاً استانداردی رسیده است، که وجود این استانداردها و مستندات رسمی آن‌ها کمک شایانی به تیم توسعه راهکارهای فناوری اطلاعات می‌کند و در مجموع کار را برای فعالان فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری و پرداخت نسبت به صنعت بیمه آسان‌تر می‌سازد.
بانک‌ها تیم‌های نرم‌افزاری بزرگتری دارند
تیم‌های فناوری اطلاعات در بانک‌ها نسبت به تیم‌های مشابه در شرکت‌های بیمه بسیار بزرگتر هستند. همچنین هر یک از بانک‌ها، شرکت‌های اقماری خود را دارند که از طریق آن‌ها نیز از توسعه فناوری اطلاعات حمایت می‌کنند. بدین ترتیب امکان جذب جمع بزرگتری از نیروهای متخصص فناوری اطلاعات برایشان مهیا است که به تحلیل و پردازش اولیه نیازمندی‌های کسب‌وکاری بانک و تبدیل آن‌ها به صورت مسئله‌های دقیق در حوزه فناوری اطلاعات کمک شایانی می‌کند.
تیم‌های نرم‌افزاری در بانک‌ها از امکانات بیشتری برخوردار هستند
تعداد کارمندان، تجهیزات و فضای اختصاص یافته به تیم آی‌تی در صنعت بانکداری با بیمه تفاوت چشمگیری دارند. در بانک‌ها چند برابر صنعت بیمه برای بخش‌های پشتیبانی و نرم‌افزاری هزینه می‌شود.
درآمد نرم‌افزارهای بانکی در بخش پشتیبانی بیشتر از نرم‌افزارهای بیمه است
هزینه پشتیبانی در بانک‌ها بسیار بالا است؛ به عنوان مثال اگر شما هزار تومان از حساب خود بردارید، انجام این تراکنش برای بانک به همان میزان هزینه دارد. یا اینکه بانک‌ها در انتهای هر ماه باید سود سپرده را حساب کرده و برای دارنده حساب واریز کنند، اما هزینه انجام این عملیات برای حساب‌هایی که زیر ۱۰ هزار تومان موجودی دارند، برای بانک بیشتر از موجودی حساب هزینه دارد. بنابراین درآمد پشتیبانی نرم‌افزارهای بانکی جذاب‌تر است.
