اتکایی‌گری دیجیتال؛ فرصت‌ها و چالش‌ها

نگاهی به صحبت‌های آقای یوسف قلاتی درباره چالش‌های رسیدن به پلتفرم واحد بیمه‌گری اتکایی

نقطه شروع تحقق نگرش پلتفرمی باید از مدیران عامل آغاز شود. برگزاری رویدادهایی مثل «اتکایی‌گری دیجیتال، فرصت‌ها و چالش‌ها» می‌تواند نقطه شروعی برای تغییر نگاه باشد، اما کافی نیست. در پنلی با موضوع اتکایی‌گری دیجیتال، آقای یوسف قلاتی، معاون محصول و رئیس هیئت مدیره شرکت فناوران به همراه تعدادی از مدیران عامل اتکایی درباره نگرش‌های فعلی و الزامات رسیدن به پلتفرم واحد بیمه‌گری اتکایی سخنانی ایراد کردند.

در این پنل درباره بیمه اتکایی، به عنوان یکی از مهم‌ترین و جدیدترین ترندهای بازارهای جهانی صحبت شد و صاحب‌نظران درباره اهمیت اقداماتی که باید انجام شود و هم‌چنین شناسایی نقاط مغفول‌مانده بحث و گفتگو کردند.

دسترسی به اطلاعات و داده‌ها مشکلی است که در تمام ابعاد صنعت بیمه درباره آن صحبت می‌شود و در این گفتگو نیز وجود مشکلاتی در باب نبود زیرساخت مناسب برای به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها و اطلاعات باعث شده با مشکلی به نام مدیریت ریسک مواجه باشیم و ریسک‌های بزرگی که به شرکت‌های بیمه اتکایی واگذار می‌شوند و نرخ‌گذاری‌هایی که با شرایط بازار داخل صورت نمی‌گیرد، از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی است که در حال حاضر مدیران عامل و سایر فعالان حوزه صنعت بیمه به خصوص بیمه اتکایی با آن مواجه هستند.

نیاز به وجود نرم‌افزارهایی مثل نرم‌افزارهای بیمه‌گری فناوران و اعطای مجوز به آن‌ها برای به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در این پنل بود. مباحث اخلاقی و قانونی دسترسی به داده‌ها و اطلاعات در ایران و نبود قانون و آیین‌نامه‌ای مشخص مبنی بر اجازه شرکت‌های بیمه و بیمه مرکزی برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات باعث شده تحقق ایده‌ها و نوآوری‌ها در ایران با ترس همراه باشد و به دنبال فضایی رویایی، مانند آنچه در کشورهای اروپایی و آمریکایی وجود دارد، باشیم و اتکایی‌گریی دیجیتال را دور و بعید ببینیم.

آقای قلاتی درباره موضوع ارزیابی ریسک و پلتفرم اتکایی تردیدهایی دارند و معتقد هستند در صنعت بیمه داده و اطلاعات باکیفیت وجود ندارد که در ارزیابی ریسک بتوان از آن‌ها استفاده کرد و این یک مشکل اساسی است. ایشان هم‌چنین به عنوان مثال درباره بیمه‌های آتش‌سوزی و نبود امکانات و داده‌ها برای موقعیت دقیق موارد بیمه صحبت کردند.

با توجه به صحبت‌های آقای قلاتی، در حوزه ارزیابی ریسک، یکی از مشکلات مهم، نبود دسترسی‌های کافی به نسخه‌های دیجیتالی بسیاری از داده‌ها و اطلاعات است. برای مثال نمی‌توان به استانداردهای موجود در کارخانه‌ها دسترسی داشت و برای صدور بیمه‌نامه و هم‌چنین ارزیابی درست رعایت استانداردها در کارخانه‌ها مشکل خواهیم داشت. داده‌هایی از این دست که اساس و بنیان بیمه‌نامه‌های قابل اعتماد هستند، اغلب به صورت کتبی و شرایط خصوصی شرح داده می‌شوند و نسخه دیجیتالی آن‌ها در دسترس نیست.

در ادامه آقای قلاتی درباره ضعف کلی صنعت بیمه در اکوسیستم اتکایی کشور صحبت کردند و اعتقاد دارند برای بهبود فرآیند و خروجی ارزیابی ریسک، باید نهادهای مستقل و تخصصی در صنعت بیمه شکل بگیرند و اولویت با تشکیل شرکت‌های ارزیابی ریسک پیش از تشکیل شرکت‌های ارزیابی خسارت است و این نهاد‌ها باید دانش و تخصص لازم برای ارزیابی درست و دقیق را داشته باشند.

طبق گفته‌های آقای قلاتی، ارزیابی ریسک یک حوزه تخصصی است و هیچ‌کس نمی‌تواند و نباید ادعای تخصص و تجربه کافی در این حوزه را داشته باشد.

با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و مسائل موجود در حوزه بیمه و ارزیابی ریسک ارتباط بین حاکمیت داده و مطالعه ریسک است، منطقی خواهد بود که داده‌ها و اطلاعات تأثیر زیادی روی فرآیند ارزیابی و تحلیل ریسک داشته باشند و بدون داشتن داده‌های باارزش، امکان مطالعه دقیق و کارآمد در این زمینه وجود نخواهد داشت. در این میان، نبود تقاضا برای تشکیل مراکز ارزیابی ریسک نیز یکی از چالش‌های موجود است و این تقاضا باید از سمت شرکت‌های بیمه به وجود بیاید.

آقای قلاتی نیاز ایجاد تقاضا را ضروری دانستند و تأکید کردند وجود ورودی‌های دقیق می‌تواند مانع وقوع خطرات و خسارات بزرگ و آسیب‌های ناشی از ریسک‌های پیش‌بینی نشده شود. با شکل‌گیری نهادهای تخصصی، توسعه نرم‌افزارهای تخصصی نیز لازم خواهد بود و با وجود نرم‌افزارها، فرآیندهای ارزیابی ریسک در شرکت‌های بیمه بهبود قابل توجهی خواهند داشت.

به گفته آقای قلاتی، یکی از چالش‌های اساسی در ایران، کم‌توجهی به توسعه و استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی و استانداردهای مرتبط با ارزیابی ریسک است و اکثر نرم‌افزارهای موجود در صنعت بیمه برای اجرای عملیات بیمه‌گری و صدور بیمه‌نامه استفاده می‌شوند،‌نه برای ارزیابی دقیق و کاربردی ریسک. همکاری نهادها و شرکت‌های بیمه و تبادل داده‌ها و تجربیات متخصصان این حوزه می‌تواند کمک شایانی به صنعت بیمه کند و آسیب‌های ناشی از ضعف‌های موجود در فرآیندهای ارزیابی ریسک به حداقل برسد.

آقای قلاتی به ارتباط بین ارزیابی ریسک و فناوری اطلاعات و مشکلات و چالش‌هایی که در این ارتباط وجود دارد اشاره کردند و اذعان داشتند در صنعت بیمه برخلاف صنایع دیگر مثل بانکداری، دارایی‌ها و وزارت بهداشت، نهاد مستقل و تصمیم‌گیر در زمینه ریسک و فناوری اطلاعات و سایر زمینه‌های مهم وجود ندارد.

اگرچه در حال حاضر مراکز فناوری اطلاعات در شرکت‌های بیمه و بیمه مرکزی مشغول فعالیت هستند، اما اکثر آن‌ها به عنوان مجری عمل می‌کنند و قدرت تصمیم‌گیری ندارند. به همین دلیل باید نهاد مستقلی شکل بگیرد که از سوی وزارت بهداشت و سایر نهادها و حتی از سوی بیمه‌گذاران بزرگ، قدرت و اختیار تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری در صنعت بیمه را داشته باشند.

یکی دیگر از چالش‌های موجود که آقای قلاتی درباره آن صحبت کردند، نرخ‌های غیرفنی و غیرواقعی برای پذیرش پورتفوی و ریسک است و این به نوعی خیانت به بیمه‌گذار و اقتصاد کشور است.

در واگذاری و پذیرش ریسک در بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه اتکایی تعدد سلیقه وجود دارد و کار را برای ایجاد پلتفرم اتکایی دیجیتال سخت می‌کند. موضوع مهم دیگر الحاقیه است که صدور آن باعث سخت، پیچیده و حتی غیرممکن شدن محاسبات اتکایی برای محاسبه‌گران می‌شود و وجود استاندارد در این مقوله بسیار ضروری است و دیجیتالی کردن محاسبات اتکایی در نهایت باعث بهبود فرآیند واگذاری و پذیرش ریسک خواهد شد.