اینترنت اشیا یا همان IoT، به اشیاء فیزیکی یا دستگاه‌هایی اطلاق می‌شود که با کمک حسگرها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها از طریق اینترنت به دستگاه‌های کنترلی متصل می‌شوند یا امکان تبادل داده با سایر سیستم‌ها را پیدا می‌کنند. این دستگاه‌ها، از اشیاء خانگی معمولی گرفته تا ابزارهای صنعتی پیچیده را شامل می‌شوند.
امروزه با وجود بیش از ۷ میلیارد دستگاه و اشیاء متصل اینترنتی، کارشناسان انتظار دارند این تعداد تا سال 2025 به 22 میلیارد برسد که این نشان از اهمیت و گسترش روزافزون این فناوری دارد. پس بهتر است بیشتر در مورد آن بدانیم و کم‌کم به استقبال آن برای استفاده در صنعت و کسب‌وکار خودمان برویم.
با استفاده از محاسبات، فضای ابری، داده‌های بزرگ، تجزیه و تحلیل و فناوری‌های تلفن همراه، اشیاء می‌توانند بدون نیاز به مداخله انسانی داده‌ها را جمع‌آوری کرده و به اشتراک بگذارند. در این فضا، دنیای فیزیکی با همکاری دنیای دیجیتالی به سمت فناوری‌های نوین قدم برمی‌دارد. در این همکاری، ما می‌توانیم اشیاء روزمره مورد استفاده خود را مانند وسایل آشپزخانه، ماشین‌ها، ترموستات‌ها، مانیتورهای کودک و… را به اینترنت متصل کنیم و ارتباط خودمان با فرآیندهای آن‌ها را یکپارچه و راحت‌تر کنیم.
فناوری‌هایی که اینترنت اشیا را ممکن کرده‌اند
ایده استفاده از اینترنت اشیا از مدت‌ها قبل وجود داشته است، اما برای کاربردی کردن آن، نیاز به ادغام چند فناوری جدید بوده که در ادامه برشمرده شده‌اند:
- تکنولوژی سنسورهای حسی کم‌مصرف و البته کم‌هزینه: سنسورهای مقرون‌به‌صرفه و امتحان‌پس‌داده، فناوری اینترنت اشیا را برای تولیدکنندگان بیشتری ممکن می‌سازد.
- اتصالات: مجموعه‌ای از پیوندهای شبکه‌ای در اینترنت، انتقال و اتصال ساده و کارآمد حسگرها به شبکه ابری و اشیاء را ممکن می‌کنند.
- پلتفرم‌های پردازشی فضای ابری: در دسترس بودن پلتفرم‌های ابری، کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا زیرساخت‌های خودشان را به‌راحتی توسعه دهند و به مشتریان کمک می‌کند تا به‌راحتی به آن دسترسی داشته باشند.
- آموزش و تجزیه و تحلیل ماشینی: با پیشرفت میزان یادگیری و تجزیه و تحلیل ماشینی، امکان دسترسی و تحلیل مقادیر گسترده و متنوع داده‌های ذخیره‌شده در فضای ابری نیز سریع‌تر و آسان‌تر شده است. ظهور چنین فناوری‌های به‌هم‌مرتبطی، مرزهای پیشرفت اینترنت اشیا را جابه‌جا کرده است. از سوی دیگر، داده‌های تولیدشده توسط فناوری اینترنت اشیا، توان تحلیلی ماشینی را بالا می‌برد.
- هوش مصنوعی محاوره‌ای: پیشرفت شبکه عصبی مصنوعی، سیستم پردازش زبان طبیعی را به دستگاه‌های متصل به اینترنت اشیا آورد و آن‌ها را برای استفاده خانگی جذاب، مقرون‌به‌صرفه و قابل‌اجرا کرده است. (مانند دستیارهای دیجیتالی شخصی الکسا، کورتانا و سیری)
ارزش‌های سرمایه‌ای اینترنت اشیا در چیست؟
همان‌گونه که کارکرد اینترنت اشیا در بازار گسترش می‌یابد، شرکت‌ها در حال سرمایه‌گذاری روی ارزش تجاری فوق‌العاده‌ای هستند که این فناوری می‌تواند برایشان فراهم کند. این منافع و ارزش‌ها شامل موارد زیر است:
- استخراج اطلاعات از داده‌های مبتنی بر اینترنت اشیا جهت بهبود مدیریت بهتر کسب‌وکار
- رسیدن به تصمیمات تأثیرگذار و داده‌محور
- افزایش بهره‌وری و کارایی عملیات تجاری
- ایجاد مدل‌های کسب‌وکار جدید و جریان‌های درآمدی
- اتصال راحت و بدون وقفه دنیای تجارت فیزیکی به دنیای دیجیتالی
کاربردهای متنوع اینترنت اشیاء در زندگی روزمره و صنایع مختلف
زیرساخت‌ها:
پل‌هایی را تصور کنید که در رابطه با وضعیت سازه و میزان فشار نیروهای خارجی مانند بار متغیر، زلزله و باد، خودشان مرتب گزارش می‌دهند تا شرایط ایمنی و نگهداشت آن‌ها قابل کنترل باشد.
کشاورزی:
باغچه یا گلخانه‌های آپارتمانی را تصور کنید که توسط یک هوش مصنوعی که دارای مرکز داده است، مدیریت می‌شوند.
معماری:
در این مورد می‌توان پنجره‌های هوشمندی را مثال زد که با تهویه مطبوع، سیستم گرمایشی و سرمایشی ساختمان هماهنگ هستند و به وقت نیاز باز و بسته می‌شوند تا هوای اتاق تنظیم شود.
حمل و نقل:
می‌توان ریل‌های قطاری را در این زمینه مثال زد که وضعیت ریل‌ها، میزان بار و ترافیک را به قطارها و سیستم‌های تعمیر و نگهداری اطلاع می‌دهند.
تبلیغات:
بطری‌های آب‌میوه با قابلیت محاسباتی و امکان اتصال به شبکه را تصور کنید که به عنوان بنر تبلیغاتی استفاده می‌شوند و چون امکان تبلیغات دارند، آب‌میوه‌های رایگان به مردم می‌دهند.
مد و فشن:
امروزه برنامه‌ها، ابزارهای ارتباطی، بازی‌ها و دسترسی اطلاعاتی هر یک به نوعی با پوشاک و نوع پوشش ما درآمیخته است. پوشاک به نحوی طراحی می‌شود که زندگی روزانه ما را برای استفاده بهتر و بهینه از این امکانات راحت‌تر کنند.
لوازم خانگی:
در آینده نزدیک شاهد وسایلی خواهیم بود که با کمک هوش مصنوعی و در ارتباط با یکدیگر، بدون دخالت انسان غذاهایی را آماده می‌کنند که کیفیت آن از دستپخت یک سرآشپز انسانی هم بهتر باشد.
شهری:
جوی‌های آب روان را در نظر بگیرید که با کمک هوش مصنوعی با هدایت آب‌های روان داخل شهر آن‌ها را به صورت خودکار به سمت مزارع هدایت می‌کنند.
درمان:
چیپ‌ستی را فرض کنید که با چک کردن تمام علائم بدن دائماً آن را به پزشک معالج گزارش می‌دهد و کوچک‌ترین تغییر غیرعادی در نحوه کارکرد بدن را اعلام می‌کند.
همان‌گونه که پیشتر اشاره کردیم، اینترنت اشیاء پیش از این نیز به ویژه در صنعت کاربرد داشته است. در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها (و اساساً در صنایع دیگر) اطلاعات خطوط جریان سیالات توسط سنسورها به یک اتاق کنترل محلی و از آن‌جا به اتاق کنترل اصلی پالایشگاه انتقال می‌یابد. این داده‌ها پس از تحلیل به اتاق فرمان منتقل می‌شوند و مبنای ارسال سیگنال‌هایی به تجهیزات پالایشگاه (از قبیل شیرا‌لات برای باز و بسته شدن یا درجه باز بودن، خاموش و روشن کردن یا تنظیم کردن پمپ‌ها، کمپرسورها و …) قرار می‌گیرند. حالا اما شاهد کاربری گسترده‌تر و عمیق‌تر این سازوکار در همه صنایع دیگر و زندگی روزمره هستیم.
